KAMERMUZIEKCONCERT IN UITHUIZERMEEDEN
op zaterdag 20 februari 2016
Vorig jaar stonden bij Stichting Diek de uitvoeringen van de liederencyclus Onder de weg en over de locht centraal. Ook in 2016 levert Diek weer een bijdrage aan het culturele klimaat in de provincie Groningen in het algemeen en in het bijzonder op het Hogeland.
Op 20 februari wordt een bijzonder concert georganiseerd onder auspiciën van het vrouwenkoor Sola Gratia in Uithuizermeeden, ter gelegenheid van de aanschaf van een vleugel voor het koor. Op het programma staat muziek voor cello en piano en voor piano quatre- mains.
Het concert vindt plaats in het Ontmoetingscentrum Het Anker in Uithuizermeeden. Aanvang: 20.00 uur
Uitvoerenden zijn Sophie Ehling (cello), Marte Gerritsma (piano) en pianoduo Ellen Dijkhuizen en Ties Molenhuis (vierhandig). Sophie en Marte spelen delen uit sonates van Beethoven, Chopin en Prokofiev voor cello en piano. Marte zal ook enkele solowerken uitvoeren. Ellen en Ties spelen Schubert (Fantasie), Ravel (Ma Mère l’Oye) en Rachmaninov (delen uit Six Morceaux).
voor vergroting klik op afbeelding
Reserveren kan via de het contactformulier van de website klik hier
onder vermelding van naam, aantal kaarten.
U krijgt na reservering een bevestiging per mail.
Concerten Onder de weg en over de locht
Data uitvoeringen:
Eerstvolgende uitvoeringen van de liederencyclus Onder de weg en over de locht
gecomponeerd door Ellen Dijkhuizen en gebaseerd op de Chassidische Legenden van Werkman en Buber
zaterdag 3 oktober 2015 Centrumkerk, Hoofdstraat W36, Winsum. Aanvang 20.00 uur
Klik op afbeelding voor vergroting
zondag 4 oktober 2015 Nicolaikerk, Appingedam. Aanvang 20.00 uur
website Nicolaikerk Appingedam
Voor bovenstaande uitvoeringen zijn nog voldoende kaarten te verkrijgen. Advies is wel om tijdig te reserveren!
zaterdag 10 oktober 2015 Nicolaaskerk, Oldenzijl. Aanvang 20.00 uur UITVERKOCHT
website Nicolaaskerk Oldenzijl
Reserveren van kaarten is mogelijk via het contactformulier van Stichting Diek op deze website onder vermelding van naam, aantal kaarten, datum en locatie. Klik hier
Toegangsprijs € 15,00 per persoon
Boek en CD van de liederencyclus “Onder de weg en over de locht” UITVERKOCHT
Sinds eind juni is het boek en CD uitverkocht.
Alleen de bezoekers aan de concerten die het boek en cd al gereserveerd hebben kunnen het bij aanvang van bovengenoemde concerten verkrijgen.
Alleen bij een bezoek aan een voorstelling kunt u van ieder toegangsbewijs à € 15,00 (zolang de voorraad strekt) eventueel een combinatieticket maken: toegang € 15,00 + boek € 10,00 = € 25,00.
Nieuwe editie van het boek nu met dvd
Dichter Jan Siebo Uffen en componist Ellen Dijkhuizen maakten ter gelegenheid van het Werkmanjaar 2015 een liederencyclus in tekst en muziek naar de wereldberoemde Chassidische Legenden-uitgave van H.N.Werkman. Van deze liederencyclus werd in samenwerking met beeldend kunstenaar Jaap van den Hoofdakker een muziekvoorstelling samengesteld, die op 19 april in première ging in de Synagoge Groningen om vervolgens op verschillende locaties in Wehe den Hoorn, Winsum, Appingedam en Oldenzijl te worden opgevoerd.
Naar aanleiding van de première zei componist Diderik Wagenaar:
Ik vind de muziek die Ellen Dijkhuizen voor Onder de weg en over de locht componeerde mooi, lyrisch en authentiek. Heldere zettingen en goed voor de instrumenten geschreven.Met name de spannende bewegingsveranderingen in het eerste Jeruzalem-lied, Het vergeten verhaal en de Vergraimde sabbat bevallen mij.
Diderik Wagenaar is componist en docent aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag.
Bij de voorstelling verscheen een boek met de druksels van Werkman, de gedichten van Jan Siebo Uffen in het Gronings en het Nederlands en een cd met een uitvoering van de liederencyclus. Het boek opent met een inleiding van kenner van de Joodse cultuur professor dr. Wout van Bekkum (hoogleraar Semitische Talen en Culturen aan de RU Groningen) over de achtergronden van de Chassidische Legenden.
Binnen nog geen drie maanden was deze eenmalige uitgave uitverkocht, maar nu verschijnt begin juli een vernieuwde editie in een gewijzigde vorm en uitvoering. Met als grootste verschil dat nu in plaats van een audio-cd een dvd is toegevoegd.
Daarop staat de muziek maar eveneens de beeldprojecties die Jaap van den Hoofdakker speciaal voor de voorstellingen samenstelde op basis van de prenten van Werkman. Eveneens wordt simultaan met de muziek en deze beelden ook de teksten weergegeven in het Gronings en het Nederlands
Als bezoeker aan de voorstelling kunt u van uw toegangsbewijs een combinatieticket maken zodat u de nieuwe uitgave met dvd voor slechts € 12,50 kunt aanschaffen. Dus toegangsbewijs met de vernieuwde uitgave boek en dvd. € 15,00 + € 12,50. Totaal € 27,50.
Deze vernieuwde uitgave Onder de weg en over de locht verschijnt in een eenmalige editie als hardcover boek en heeft een staand formaat van ca 19,5 x 15,5 cm. Geheel uitgevoerd in kleur en telt 64 pagina’s binnenwerk. Achterin het boek is een dvd opgeborgen.
Gedurende het Werkmanjaar 2015 kost deze uitgave zo lang zij nog verkrijgbaar is slechts € 17,50. Hierna zullen enkele exemplaren alleen antiquarisch verkrijgbaar zijn voor een hogere prijs.
De vernieuwde editie is vanaf 7 juli a.s. verkrijgbaar bij uitgeverij Philip Elchers. U kunt nu al bestellen. klik hier
klik op afbeelding voor vergroting
De liederencyclus Onder de weg en over de locht is een bijzondere compositie van Ellen Dijkhuizen. De liederen op teksten van Jan Siebo Uffen zijn gebaseerd op de Chassidische Legenden van Martin Buber en de druksels van Hendrik Nicolaas Werkman. Tijdens de uitvoering worden de beelden van de druksels van Werkman op een zeer bijzondere wijze geprojecteerd door Jaap van den Hoofdakker.
De liederencyclus wordt uitgevoerd door professionele musici: Netty Otter – mezzosopraan, Pierre Lafay – klarinet en basklarinet, Wilma van der Wardt – cello en Ellen Dijkhuizen – piano. De bekende regisseur en acteur Ben Smit verzorgt de voordrachten. Voorafgaande de uitvoering wordt er een korte toelichting gegeven op het programma. Meer achtergrondinformatie is te vinden bij Info over programma. Klik hier
Geluidsfragment
uit “De rit naar Berlijn” (Het Gericht) met Netty Otter, mezzosopraan – Pierre Lafay, (bas) klarinet- Wilma van der Wardt, cello en Ellen Dijkhuizen, piano
Tekst Jan Siebo Uffen
Muziek Ellen Dijkhuizen
Opname Michiel Megens
De rit naar Berlijn vertelt het wonderbaarlijke verhaal van de tocht per koets naar Berlijn.
De Baalschem en zijn leerlingen hebben haast, de paarden en het klappen van de zweep zijn hoorbaar. De reis gaat zo snel, de vonken spatten van de paardenhoeven.
Aangekomen bij een schamele herberg treffen ze een ongelovige kroegbaas. Hij raadt ze ten sterkste af verder te reizen. Toch vervolgen ze de tocht; in de rauwe schemer van de ochtend reist men licht, onder de weg en over de hemel: onder de weg en over de locht. De Meester én de kroegbaas op weg naar de bruiloft.
Volg ons ook op facebook
Volg ons ook op twitter
Website Synagoge Groningen
Onder de weg en over de locht
Première op zondag 19 april 2015 in de Synagoge te Groningen
In de oorlogsjaren maakte de Groninger kunstenaar Hendrik Nicolaas Werkman de Chassidische Legenden: twintig druksels geïnspireerd door Die Legende des Baalschem van Martin Buber. De in 2014 geformuleerde titel Onder de weg en over de locht (Onder de weg en over de lucht) verwijst naar de koets die meermalen als vervoermiddel in de prenten ‘De Chassidische Legenden’ van Werkman opduikt. Jan Siebo Uffen schrijft daarover: In enkele van de verhalen komt een koets met miraculeuze eigenschappen voor. Schijnbaar zonder aansturing verplaatst hij zich los van ruimte en tijd. Dat zorgt mede voor een legendarische, wonderbaarlijke en sprookjesachtige sfeer. Muzikaal is het ook nog eens prachtig te werken met koetsgeluid en paardenhoeven als thema. Voor Jan Siebo Uffen en Ellen Dijkhuizen is dit werk inspiratie geweest voor een avondvullend concert: Groningstalige gedichten van Jan Siebo Uffen, op muziek gezet door Ellen Dijkhuizen, met druksels van Werkman op de achtergrond geprojecteerd; en opnieuw uitgegeven in een boek dat tevens zorgvuldige Nederlandse vertalingen en een cd bevat.
Meer informatie over het programma zie Info Programma
Over De Huid Van Mijn Geheugen
Een muzikaal/literair programma met theatrale accenten gebaseerd op werk van Saul van Messel (pseudoniem voor Jaap Meijer)
De Groningse pianiste Ellen Dijkhuizen debuteerde in 2001 als componiste met de voorstelling “Over de huid van mijn geheugen”. In dit theaterprogramma vormden de Groningse en Nederlandse gedichten van Saul van Messel de rode draad.
Het Diek-ensemble, zangeres Lucia Meeuwsen en actrice Carla Reitsma hebben op een unieke wijze Saul van Messels ervaringen met zijn joods zijn, de oorlog en de liefde vertolkt.
Geluidsopnamen uit: Over de Huid van Mijn Geheugen (live-opnames in de Synagoge te Groningen 2004)
Lucia Meeuwsen, mezzosopraan- Izebrand de Boer, klarinet- Jan Schoemaker, saxofoon- Ilona Sie Dhian Ho, viool- Wilma van der Wardt, cello- Ellen Dijkhuizen, piano
In Memoriam Patris
Folklore
In Synagogedeunen
Twij widde tjaalkn
Achtergrond
Ellen Dijkhuizen, pianiste, geboren en getogen op het Groninger Hoogeland heeft zich de afgelopen jaren beziggehouden met het verbinden van de Groningse taal en muziek.
“Bie laangs” is de titel van het Groningse gedicht wat Ellen Dijkhuizen onder ogen kreeg; een anoniem uit de krant geknipt gedichtje met een tekening erbij van een trein. Als ondertitel had het gedicht: “15-2-‘44”
Zonder de oorsprong te kennen heeft Ellen, mede door haar affiniteit met de Groningse taal, dit gedicht op muziek gezet. Voor haar was de manier waarop de Groningse taal werd gebruikt in “Bie laangs” een openbaring. Ze werd zozeer door de tekst getroffen, dat daar heel vanzelfsprekend een muzikale taal uit voortkwam. Het bijzondere van “Bie laangs” is dat alles bij elkaar komt: het verleden, het heden en de toekomst. Hiermee was voor Ellen Dijkhuizen de eerste compositie geboren.
Het gedicht bleek geschreven door de dichter Saul van Messel, die samen met vrouw en kind op eerder genoemde datum vanuit Westerbork op transport was gesteld naar Bergen-Belsen en waarbij de trein langs Winschoten (de geboorteplaats van de dichter) reed. Het gedicht en met name de trein kwam nu in een heel ander daglicht te staan en veel later bleek dit ook te kloppen.
Ellens (muzikale) fascinatie werd verder aangewakkerd toen zij zich verdiepte in ander werk van Saul van Messel. Dit mondde uit in een cyclus van Groningstalige gedichten door haar op muziek gezet. Deze liederen vormden ‘het hart’ van voorstelling “Over de huid van mijn geheugen”.
Saul van Messel
De dichter Saul van Messel (pseudoniem van Jaap Meijer) werd in 1912 geboren te Winschoten in een arm orthodox joods gezin. Op tienjarige leeftijd verloor hij zijn vader. Jaap Meijer kreeg de steun van de joodse gemeenschap om op dertienjarige leeftijd verder te studeren op het Nederlands Israëlitisch Seminarie te Amsterdam maar rabbijn is hij nooit geworden. Zijn ervaringen over deze periode heeft hij gebundeld in de serie “Balans Der Ballingschap XVIII” bijdragen tot de geschiedenis der joden in Nederland onder de titel: “Het traject van een Tägesser” Herinneringen van een seminarist.
In 1941 promoveerde hij als laatste Joodse student geschiedenis bij Jan Romein Inmiddels was hij getrouwd met Liesje Voet, die bij hem bleef tot haar dood in 1993. Jaap Meijer overleed een aantal maanden later.
In 1943 werd het echtpaar Meijer met zoon Ischa opgepakt en via kamp Westerbork op transport gesteld naar Bergen-Belsen. De ervaringen in het concentratiekamp heeft Jaap Meijer nooit onder woorden willen brengen, zijn alter ego Saul van Messel laat er af en toe iets over los.
Na de oorlog hervatte Jaap Meijer zijn werk als geschiedenisleraar. Het gezin wordt uitgebreid met twee kinderen, Mirjam en Job.
Omstreeks 1970 barstte Jaap Meijer los in een stroom van gedichten in het Nederlands, het Hebreeuws, maar vooral in het Gronings, de taal van zijn jeugd. Deze gedichten zijn over het algemeen kort, zeer beeldend, scherp verwoord en gaan over zijn leven en de oorlog. Maar even vanzelfsprekend schreef hij poëtisch over de liefde. “ Het Gronings, de taal van rauwe klei en de woeste zee; zo basaal als de taal van het Hooglied”, aldus Jaap Meijer.
Enkele van Saul van Messels bundels zijn: “Mien laid dat volgt” (1970), “Ongeneeselk/Grunneger gedichten”(1985) en “Tougelieks, Verzoamelde Grunneger gedichten” 1977-1987 (1987).
Korte omschrijving inhoud en artistiek concept
Het programma ging voornamelijk over ‘het geheugen aan’ de liefde, het Joods zijn en de oorlog, gezien door de ogen van nu, met een blik naar de toekomst. De Groningse taal speelde een prominente rol in deze productie, die primair met Groningse medewerkers en met als standplaats Groningen werd geproduceerd.
De klankkleur van de mezzo-sopraan Lucia Meeuwsen paste heel goed bij de sobere klare taal die Saul van Messel in zijn gedichten heeft gehanteerd. Haar stem klonk ingetogen en gevoelig, zonder opsmuk, net als de gedichten van Van Messel zelf.
Naast zijn Groningse werk heeft Saul van Messel ook een cyclus Nederlandstalige gedichten geschreven met als titel ‘OVER DE HUID VAN MIJN GEHEUGEN’ De overeenkomst met de Groningse gedichten o.a. in taalgebruik en inhoud gaf ons een vanzelfsprekende keuze voor te gebruiken teksten.
Er werd bewust gekozen voor een combinatie van zowel Gronings- als Nederlandstalige gedichten i.v.m. de plaats die de (gezongen) Groningse gedichten in het geheel innemen: ze vormen met elkaar een klein libretto van gevoelsuitingen.
De in Groningen geboren actrice Carla Reitsma vertolkte de rol van een ‘blikwisselaar’; een figuur die kijkt, waarneemt en beelden creëert. Met theatrale middelen werden verbindingen gelegd tussen de teksten, de muziek en de uitvoerenden.
Het Diek Ensemble, bestaande uit klarinettist Izebrand de Boer, saxofonist Jan Schoemaker, violiste Ilona Sie Dhian Ho, celliste Wilma van der Wardt en pianiste Ellen Dijkhuizen, was naast het uitvoeren van de muziek tevens onderdeel van de theatrale vormgeving. De musici waren veelal studiegenoten van de componist waardoor er een samenwerking ontstond met een grote muzikale vanzelfsprekendheid.
Voor het toneelbeeld, ontworpen door Jos Groenier, werden bestaande historische filmbeelden -afkomstig uit het archief van het Winschoter Stadsjournaal- van het Groningse landschap en zijn bevolking gebruikt die beide zo’n belangrijke rol hebben gespeeld in de gedichten van Saul van Messel.
Eppe Bodde heeft druksels gemaakt bij de gedichten. Deze zijn gebruikt bij de visuele vormgeving van het project.
De regie is in handen van Joke Menssink
Première 23 mei 2001
Kleine Zaal in de Oosterpoort te Groningen